Tính tăng trưởng: Công cụ đo lường hiệu quả và dự báo tương lai

Trong kinh doanh và đầu tư, việc tính tăng trưởng không chỉ đơn thuần là theo dõi con số doanh thu hay lợi nhuận thay đổi qua từng năm. Đây là công cụ quan trọng để đo lường hiệu quả, đánh giá tốc độ phát triển và dự báo tương lai của doanh nghiệp. Đối với nhà quản lý, nhà đầu tư hay kế toán, việc nắm rõ công thức, cách áp dụng và ý nghĩa của tính tăng trưởng sẽ giúp đưa ra những quyết định chiến lược chính xác hơn. Cùng Kế Toán VINATA tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tính tăng trưởng là gì?

Để hiểu đúng về tính tăng trưởng, chúng ta cần phân biệt khái niệm cơ bản trước khi đi vào công thức.

Định nghĩa

Tính tăng trưởng là quá trình đo lường mức độ thay đổi (tăng hoặc giảm) của một chỉ tiêu tài chính hoặc kinh doanh trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ tiêu thường dùng gồm: doanh thu, lợi nhuận, tài sản, vốn chủ sở hữu, hoặc thậm chí là quy mô nhân sự.

Ý nghĩa của việc tính tăng trưởng

Việc tính mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

Đo lường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
So sánh với đối thủ và trung bình ngành.
Dự báo xu hướng tương lai.
Làm cơ sở cho hoạch định chiến lược và gọi vốn.

Xem thêm: Dịch vụ tư vấn xây dựng mô hình doanh nghiệp tại VINATA

Công thức tính tăng trưởng cơ bản

Sau khi hiểu khái niệm, bước tiếp theo là nắm rõ công thức.

Công thức chung

Tốc độ tăng trưởng (%) = (Giá trị kỳ sau – Giá trị kỳ trước) / Giá trị kỳ trước × 100%

Ví dụ: Doanh thu năm 2024 là 120 tỷ, năm 2023 là 100 tỷ → tăng trưởng = (120 – 100)/100 × 100 = 20%.

Điểm cần lưu ý

Cần xác định đúng đơn vị và cùng kỳ so sánh.
Nên kết hợp với dữ liệu nhiều năm để tránh bị sai lệch bởi biến động ngắn hạn.
Có thể tính theo tuyệt đối (giá trị tăng thêm) hoặc tương đối (tỷ lệ %).

Các phương pháp tính tăng trưởng phổ biến

Tùy mục tiêu quản lý và phân tích, có nhiều cách tính tăng trưởng khác nhau.

Tính tăng trưởng theo năm (YoY – Year over Year)

Đây là phương pháp so sánh kết quả năm nay với năm trước. Nó thường dùng để đánh giá tốc độ phát triển dài hạn, ít bị ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ.

Tính tăng trưởng theo quý/tháng (QoQ, MoM)

So sánh kết quả quý này với quý trước hoặc tháng này với tháng trước. Phương pháp này phản ánh xu hướng ngắn hạn, hữu ích cho doanh nghiệp bán lẻ, thương mại điện tử hoặc ngành có tính thời vụ cao.

Tính tăng trưởng kép (CAGR – Compound Annual Growth Rate)

CAGR cho biết mức tăng trưởng bình quân hàng năm trong một giai đoạn nhiều năm. Công thức:

CAGR = (Giá trị cuối / Giá trị đầu)^(1 / Số năm) – 1

CAGR đặc biệt hữu ích khi đánh giá hiệu quả đầu tư hoặc tốc độ phát triển của doanh nghiệp trong dài hạn.

Tính tăng trưởng thực (Real Growth)

Tăng trưởng thực loại bỏ ảnh hưởng của lạm phát, phản ánh giá trị gia tăng thực sự. Đây là phương pháp quan trọng khi đánh giá các nền kinh tế hoặc doanh nghiệp trong bối cảnh lạm phát cao.

Ứng dụng của tính tăng trưởng trong doanh nghiệp

Sau khi nắm được các phương pháp, câu hỏi đặt ra là: doanh nghiệp sẽ sử dụng chúng vào đâu?

Đánh giá kết quả kinh doanh: Giúp ban lãnh đạo nhìn rõ doanh thu, lợi nhuận có tăng tương ứng với quy mô mở rộng hay không. Nếu doanh thu tăng nhưng lợi nhuận giảm, cần xem xét lại chi phí.

Lập kế hoạch và dự báo: Các chỉ số tăng trưởng là nền tảng để lập kế hoạch năm sau. Ví dụ: doanh nghiệp tăng trưởng trung bình 15%/năm thì có thể dự báo mục tiêu 18–20% trong giai đoạn tới.

So sánh và định vị trên thị trường: Thông qua việc này, doanh nghiệp biết mình đang ở đâu so với đối thủ. Nếu ngành tăng trưởng 12% mà công ty chỉ đạt 8%, rõ ràng cần cải thiện.

Hỗ trợ quá trình gọi vốn và M&A: Nhà đầu tư luôn quan tâm đến tốc độ tăng trưởng. Một doanh nghiệp có CAGR cao, ổn định thường có định giá hấp dẫn và dễ gọi vốn hơn.

Những sai lầm thường gặp khi tính tăng trưởng

Dù công thức khá đơn giản, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn mắc sai lầm.

Chỉ dựa vào số liệu ngắn hạn: Nếu chỉ dựa trên 1–2 quý, kết quả tăng trưởng có thể bị sai lệch bởi yếu tố mùa vụ hoặc sự kiện bất thường.

Không điều chỉnh yếu tố lạm phát: Tính tăng trưởng danh nghĩa mà bỏ qua lạm phát có thể dẫn đến ảo tưởng “tăng trưởng cao” trong khi thực tế giá trị gia tăng thấp.

So sánh không cùng kỳ hoặc không cùng đơn vị: Đây là lỗi kỹ thuật phổ biến, dễ gây hiểu nhầm và đưa ra quyết định sai lầm.

Lưu ý khi áp dụng tính tăng trưởng

Để việc phân tích có giá trị, cần chú ý một số điểm:

Kết hợp nhiều phương pháp (YoY, CAGR, Real Growth).
Luôn đặt trong bối cảnh ngành và nền kinh tế.
Sử dụng dữ liệu tin cậy, đầy đủ.
Không chỉ nhìn vào con số, mà cần phân tích nguyên nhân đằng sau.

Xem thêm: [Mới nhất] Chi phí đăng ký bản quyền sản phẩm là bao nhiêu?

Kết luận

Có thể thấy, tính tăng trưởng là công cụ không thể thiếu để doanh nghiệp và nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác. Tuy nhiên, việc áp dụng hiệu quả đòi hỏi kiến thức tài chính – kế toán và khả năng xử lý dữ liệu chuyên sâu.

Nếu bạn cần một đối tác tư vấn tài chính, kế toán và phân tích báo cáo chuyên nghiệp, hãy để Kế Toán Vinata đồng hành. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán thuế trọn gói, kiểm toán doanh nghiệp, tư vấn tài chính và pháp lý, chúng tôi giúp doanh nghiệp không chỉ tính toán chính xác mà còn xây dựng chiến lược tăng trưởng bền vững.